Blog

Từ “3 Phải” của AI đến “1 Trái” của Chuyên Gia: Bạn đang trả tiền cho một bản kế hoạch đẹp, hay một quyết định sống còn?

Gần đây, tôi và đội ngũ liên tục tiếp nhận những ca “cấp cứu” thương hiệu với cùng một kịch bản lạ mà quen. Khách hàng tìm đến – hoặc chính xác hơn là tìm lại – để nhờ tư vấn giải pháp.

Điểm chung thú vị là họ thường đã có ý tưởng sơ khởi, thậm chí đã được tư vấn định hướng từ ban đầu. Tuy nhiên, ở bước triển khai cụ thể, họ chọn cách tự đi một mình. Họ dùng AI (Trí tuệ nhân tạo) để lấp đầy các khoảng trống tư duy: từ viết nội dung, lên kế hoạch kênh, cho đến thiết kế quy trình… với niềm tin rằng công nghệ sẽ giải quyết được bài toán chi phí và tốc độ.

Hậu quả là gì? Giờ họ ngồi đây, nhờ chúng tôi sắp xếp lại tất cả vì… nó “fail”. Hệ thống vận hành bị gãy đoạn, tồn kho không khớp với chiến dịch bán hàng, và thông điệp truyền thông thì sáo rỗng.

Câu chuyện này đặt ra một vấn đề thời đại: Chúng ta đang quá say sưa với sự “3 Phải” (Nhanh – Đẹp – Chiều lòng) của AI mà quên mất rằng, để sống sót trên thương trường, doanh nghiệp cần cái “1 Trái” (Thực chiến – Gai góc – Trách nhiệm) của con người.

1. Thời đại của “3 PHẢI”: Nhanh – Đẹp – Và “Nịnh”

Hãy công bằng với AI. Nó là một cuộc cách mạng (Game Changer) thực sự. Nhưng bản chất của các công cụ Generative AI hiện nay giống hệt một gã trợ lý mẫn cán nhưng cực kỳ “ba phải”.

Thứ nhất: Nó “Phải Nhanh” Tốc độ xử lý của AI là vô đối. Bạn cần 10 ý tưởng đặt tên thương hiệu? 30 giây. Bạn cần một khung chiến lược Go-to-market? 1 phút. Nó thỏa mãn cơn khát tốc độ của các CEO đang nóng lòng đốt cháy giai đoạn.

Thứ hai: Nó “Phải Đẹp” Những bản kế hoạch AI vẽ ra luôn có cấu trúc hoàn hảo. SWOT, 4P, 7C, Marketing Mix… tất cả được trình bày lớp lang, gãy gọn. Nó cho chúng ta cái cảm giác an tâm giả tạo rằng: “À, mọi thứ đã được tính toán kỹ”.

Thứ ba: Nó “Phải Chiều Lòng” (Yes-Man) Đây là cái bẫy chết người nhất. AI (với cơ chế dự đoán từ ngữ) luôn có xu hướng đồng thuận với người dùng. Nó cho bạn cái “Best Practice” (Lý thuyết chuẩn) nhưng thiếu cái “Bối cảnh” (Context) đẫm máu và nước mắt của riêng doanh nghiệp bạn.

Hệ quả là bạn nhận được một bản kế hoạch trông rất “kêu”, nhưng lại thiếu tính thực tế như thế này:

2. Giá trị của “1 TRÁI”: Mua cái “Lắc đầu”

Nếu AI là cánh tay phải đắc lực, thì Chuyên gia là “cánh tay trái”. Tay trái gần tim hơn. Nên nó biết “Đau” và biết “Sợ”.

Khi bạn trả tiền cho một chuyên gia tư vấn (dạng thực chiến, không phải thợ vẽ slide), bạn không trả tiền cho số trang tài liệu họ viết ra. Bạn trả tiền cho những gì họ gạch bỏ.

Chuyên gia bán cho bạn cái Trực giác (Intuition). Thứ trực giác này không đến từ dữ liệu lớn (Big Data), mà đến từ những lần “sập hầm”, những lần đền hợp đồng, những lần nhìn kho hàng tồn mà bất lực trong quá khứ.

Cái giá của chuyên gia là ở những nét bút đỏ “sửa sai” trên chính bản kế hoạch hoàn hảo của AI:

3. Case Study: Khi Lý thuyết “Chạm trán” Bê tông (Thịnh Việt Furniture)

Để tôi kể cho bạn nghe một câu chuyện thực tế về sự vênh nhau giữa “Vẽ vời” và “Vận hành”.

Tôi đang tư vấn cho Thịnh Việt – một đơn vị sản xuất nội thất có tiếng muốn chuyển đổi mô hình từ Gia công xuất khẩu (B2B) sang Xây dựng thương hiệu bán lẻ nội địa (B2C).

Nếu đưa bài toán này cho “Tay Phải” (AI): Nó sẽ vẽ ra một viễn cảnh rực rỡ: Concept showroom “Modern Farmhouse” lộng lẫy, chiến dịch phủ sóng đa kênh. Rất sướng tai, rất đúng bài vở Marketing hiện đại.

Nhưng “Tay Trái” (Thực tế) nhìn thấy gì? Tôi bước xuống xưởng sản xuất và thấy ngay vấn đề: Đây là nhà máy được tối ưu cho Mass Production (Sản xuất hàng loạt). Nếu nghe theo AI làm bán lẻ, làm từng chiếc một, thì chi phí vận hành sẽ ăn mòn hết lợi nhuận. Máy chạy 1 tiếng, chỉnh máy mất 2 tiếng thì lấy gì mà lãi?

AI vẽ ra doanh thu kỳ vọng, nhưng Chuyên gia nhìn thấy “Cái chết của dòng tiền” nếu không quản trị tốt tồn kho.

Hình ảnh dưới đây lột tả sự đối lập gay gắt giữa giấc mơ của AI và thực tế của nhà máy:

4. Kẻ mạnh là kẻ biết “Thuần hóa”

Bài viết này không nhằm mục đích “dìm hàng” công nghệ. Ngược lại, tôi khẳng định: AI là Game Changer. Nếu bạn làm nghề mà không biết dùng AI, bạn sẽ bị đào thải nhanh hơn cả việc bạn làm sai chiến lược.

Sức mạnh của AI nằm ở việc nó giải phóng chúng ta khỏi những tác vụ cơ bản để tập trung vào tư duy chiến lược.

• Hãy dùng “Tay Phải” (AI) để: Nghiên cứu thị trường, brainstorm ý tưởng, viết content thô, tạo moodboard.

• Hãy dùng “Tay Trái” (Chuyên gia) để: Ra quyết định (Decision Making), Quản trị rủi ro (Risk Management), và Thổi hồn cảm xúc (Emotional Touch).

Lời kết Trong một thế giới phẳng lì thông tin, kiến thức (Knowledge) đã trở nên rẻ bèo nhờ AI. Nhưng sự thông thái (Wisdom) được đúc kết từ máu và mồ hôi thì ngày càng đắt đỏ.

Lần tới, khi cầm trên tay một bản kế hoạch đẹp như mơ, hãy tự hỏi: “Cái này là ‘3 Phải’ vẽ ra để làm mình vui, hay là ‘1 Trái’ chỉ đường để mình sống?”

Làm chủ công cụ, nhưng đừng để công cụ ru ngủ tư duy. Đó mới là đẳng cấp của người làm chủ cuộc chơi.

Và đây là hình ảnh của một người “Master”, biết dùng kinh nghiệm để thuần hóa công cụ, tạo ra chiến lược thực chiến: